Jesz według potrzeb, preferencji, nawyków wykształconych w dzieciństwie czy… tylko dlatego żeby nie czuć głodu? Każdy z nas ma wykształcony sposób, styl jedzenia który jest charakterystyczny. Są to schematy wyborów, decyzji, zachowań żywieniowych. Zobacz, jakie to są aby poznać siebie jeszcze lepiej!
Style optymalne
To takie sposoby odżywiania się, które charakteryzuje właściwie rozpoznane uczucie głodu i sytości płynących z fizjologii i co współgra z utrzymaniem należnej masy ciała przez całe życie, zachowanie zdrowia fizycznego i związanego z nim zdrowia psychicznego. Wyróżnia się tutaj dwa typy:
- uważny – skoncentrowany na technikach mindfulness (jedzenie uważne, powolne, dokładne, bycie w danym momencie całym sobą – w tym przypadku w momencie spożywania posiłku). To skupienie się w pełni na doświadczaniu tego, co jemy, co czujemy: jakie smaki, aromaty, tekstury, uczucia związane z jedzeniem i umiejętność nazywania ich.
- intuicyjny – potrzeba, umiejętność i chęć odczytywania wewnętrznych sygnałów nie tylko fizjologicznych ale związanych z wiedzą, świadomością konsumencką i celem zdrowotnym, zarówno podczas zakupów, przygotowania posiłków, jedzenia ich i odczuć po jedzeniu.
Style problemowe
Związane z zaburzeniami odżywiania, nad którymi trzeba pracować, by się uwolnić od „diety” i obsesji: na punkcie jedzenia, wyglądu, sylwetki. Zaburzenia te są emocjonalne, dotyczą problemów z rozpoznawaniem uczuć: głodu i sytości i wykorzystywaniem ich w codziennych wyborach. Stylami problemowymi rządzą emocje, impulsy, restrykcje żywieniowe, reżimy, ograniczenia. Jakie to dokładnie style?
- niekontrolowany – typowa kompulsja, jedzenie dużych porcji, często nie pamiętając jakich produktów, prowadząca do napięcia emocjonalnego i niewygody i z tych też powodów wywołująca kolejne epizody objadania się. Charakterystyczny dla bulimii i NES (zespołu jedzenia nocnego).
- restrykcyjny – rygor, reżim, ograniczenia, obsesja, karanie się, samodestrukcja, niedobory pokarmowe. To tylko parę cech. W konsekwencji stosowania tego stylu, następuje pogorszenie się zdrowia, pojawienie się napięcia emocjonalnego, stresu, który napędza błędne koło. Najbardziej niebezpieczny ze wszystkich. Naprzemienne stosowanie różnych diet, narzucanie sobie ograniczeń, próby chudnięcia, katorżnicze treningi aby „spalić”.
- emocjonalny – jedzenie jako reakcja na emocje – najczęściej te trudne: złość, smutek, apatia, nuda, zrezygnowanie, rozdrażnienie, frustracja. Nieumiejętność odnalezienia pocieszenia w innych sferach niż jedzenie, budowanie oczekiwań rozluźnienia podczas jedzenia, często produktów bogatych w cukier, tłuszcze i niekorzystne dodatki. Wpadanie w błędne koło nagrody.
- zewnętrzny – bodziec jako wyzwalacz sięgania po jedzenie kiedy jest coś do w zasięgu wzroku, kiedy ktoś je, kiedy oglądamy film gdzie ludzie jedzą, kiedy widzimy jedzenie w sklepie, kiedy coś intensywnie pachnie. W tym stylu nie liczy się fizyczny głód ani żadne reguły, dbałość o zdrowie, zasady. Najczęściej prowadzi do nadwagi i otyłości.
Style neutralne
Cechuje je różnorodność, zdolność adaptacji, utrwalanie nawyków żywieniowych. W tych stylach każdy człowiek różni się pod kątem preferencji, otwartości na nowe smaki, potrawy, sposoby gotowania, typy posiłków o różnych porach dnia, spożycie płynów o określonej temperaturze, szereg zachowań wygenerowanych przez funkcjonowanie organizmu. Style te zakładają też sposób organizacji posiłków. Oto one:
- punktowy – wąski zakres preferencji produktów, potraw, pór dnia i okoliczności jedzenia. Zachowania są tu uporządkowane, podlegają określonym zasadom, liczy się tu przede wszystkim jakość. Taki styl mają osoby zdyscyplinowane, bardzo dbające o zdrowie fizyczne i psychiczne, nie są elastyczne żywieniowo, łatwiej podążać im do celu, nie są podatne na pokusy.
- przedziałowy – szeroki zakres preferencji, tolerancji, duża elastyczność żywieniowa, akceptacja pór dnia, organizacji bez kontroli, duża otwartość na próbowanie, nowe smaki, nowe zachowania, ciekawość różnych rozwiązań. I tutaj wyróżnia się dwa kolejne style:
— dolny – jedzenia dla szybkiego zaspokojenia głodu i chęć poczucia, że głód zniknął. Szybkie tempo jedzenia, niedokładne przeżuwanie i gryzienie pokarmu, brak większych wymagań, mała wrażliwość na jakość, komplikacje. Celem jest poczucie, że jedzenie jest w żołądku.
— górny – smakosze. Jedzenie dla przyjemności, delektowanie się smakami, zapachami, konsystencją, aspektami wizualnymi, ale nie zawsze wiążą się one z głodem. Wolne tempo jedzenia, smakowanie, próbowanie, niekoniecznie z potrzebą poczucia jedzenia w brzuchu, czyli uczucia sytości dolnej.
Który styl Ty masz?