Stres jest zespołem reakcji organizmu na różne szkodliwe bodźce (stresory) lub w szerszym pojęciu, na wszelkie stawiane organizmowi wymagania. Reakcja stresowa polega na pobudzeniu autonomicznego układu nerwowego i osi podwzgórze-przysadka-nadnercza.
Skutkiem tego działania w organizmie są różnorodne zmiany prowadzące do adaptacji dla „nowych” warunków. W reakcji na stres wyróżnia się trzy fazy:
- alarmową
- odporności
- wyczerpania
Wszystkie te fazy dają odmienne symptomy. Podczas przewlekłego stresu, kiedy organizm czuje się – można powiedzieć – pokonany, uaktywnia się podwzgórze, co prowadzi do wydzielania kortyzolu przez nadnercza. Pierwsza faza stresu (alarmowa) jest dla człowieka mobilizująca. Ale stadia: odporności i wyczerpania prowadzą do zmian negatywnych: obniżenia kondycji układu immunologicznego, rozpadu tkanek, zwiększania lipogenezy i otłuszczania narządów wewnętrznych. Dla organizmu stresem są także: niedostateczna ilość snu, nadwyżka aktywności fizycznej, nieprawidłowe żywienie, przewlekłe stany zapalne i choroby.
Odnośnie nieprawidłowego żywienia, stres może przejawiać się w przejadaniu bądź blokowaniu spożywania pokarmów. Dla wielu osób jedzenie jest formą rozładowania napięcia emocjonalnego, a w przypadku stresu wybór pada zwykle na żywność obfitą w cukier i tłuszcz. Jedzenie nie ma wówczas związku z biologicznym głodem, ale z głodem emocjonalnym, często określanym jako ten pochodzący z głowy, a nie z brzucha. Kiedy to właśnie konkretna żywność wpływa na poprawę nastroju poprzez wpływ na wydzielanie dopaminy i opioidów. Niektórzy, żyjąc w przewlekłym stresie, odczuwają też wzmożony głód, przez co dochodzi do nadkonsumpcji i często zmniejszenia aktywności fizycznej (brak energii, czy też apatia). Warto zauważyć, że jedynie w pierwszym, nagłym i krótkotrwałym stadium stresu apetyt się zmniejsza. W sytuacjach przewlekłych stres stymuluje do spożywania większych ilości jedzenia, m.in. poprzez większy wydatek energetyczny jaki ponosi organizm w stresie. I tutaj właśnie powinien pojawić się pomysł, by zasięgnąć porady, jak dobierać posiłki lub jakie korzystniejsze zmiany wprowadzić w swój styl życia.